Agjencitë e ndihmës shprehen se sasia e ndihmave të kufizuara që Izraeli ka lejuar të hyjnë në Gaza javën e fundit ka pak gjasa të shmangë urinë masive, për të cilën ekspertët kanë paralajmëruar prej muajsh.
Ndërsa në fillim shumica e viktimave nga uria ishin fëmijë dhe të porsalindur, tani edhe të moshuarit po i nënshtrohen gjithnjë e më shumë kësaj gjendjeje, të cilën Izraeli e ka imponuar në enklavë që prej muajit mars.
Të dielën, gjashtë të rritur të tjerë humbën jetën nga kequshqyerja, duke e çuar numrin e përgjithshëm të vdekjeve nga uria mes të rriturve në Gaza në 82 gjatë pesë javëve të fundit, kohë kur këto vdekje nisën të regjistroheshin.
Gjithashtu, 93 fëmijë kanë vdekur si pasojë e kequshqyerjes së shkaktuar nga njeriu, e cila është imponuar në enklavë që në fillim të luftës së Izraelit.
Pra, si ndodh vdekja nga uria? A po e shohim të gjithë panoramën?
Ja çfarë duhet të dini.
Si ndihet procesi i vdekjes nga uria?
“Është një ndjenjë e tmerrshme,” thotë Dr. James Smith, një mjek urgjence i cili ka shërbyer vullnetarisht dy herë në Gaza.
Në fazat e para, pas privimit nga ushqimi për ditë të tëra, trupi nis të shpërbëjë muskujt dhe indet e tjera për të mbijetuar.
“Është një nga mënyrat më çnjerëzore dhe barbare për të vrarë. Uria masive është gjithmonë një akt i qëllimshëm i kryer nga një person kundër një tjetri. Qëllimi i saj është të zgjatet sa më shumë dhe të maksimizojë vuajtjen,” shpjegon ai.
Me kalimin e kohës, metabolizmi ngadalësohet, trupi humbet aftësinë për të rregulluar temperaturën, funksioni i veshkave dëmtohet dhe, çka është thelbësore në rastin e Gazas, sistemi imunitar fillon të dobësohet ndjeshëm, duke pakësuar aftësinë e trupit për t’u shëruar nga plagët.
Pasi shterojnë rezervat trupore, ai humbet aftësinë për të dërguar lëndë ushqyese drejt organeve dhe indeve jetësore. Si pasojë, organet thelbësore si zemra dhe mushkëritë bëhen më pak efektive. Muskujt tkurren dhe njerëzit ndihen të pafuqishëm.
Në fund, kur shkatërrohen edhe rezervat e proteinave, indet e trupit shpërbëhen plotësisht, dhe vdekja nuk është më larg.
Sa kohë i duhet trupit të njeriut për të vdekur nga uria?
Edhe pse kërkimet shkencore mbi këtë temë janë të kufizuara për arsye etike, vlerësohet se një i rritur, zakonisht i ushqyer mirë dhe i shëndetshëm, mund të mbijetojë pa ushqim për 45 deri në 61 ditë.
Megjithatë, pas 22 muajsh luftë, pak njerëz në Gaza mund të konsiderohen të ushqyer mirë ose të shëndetshëm, gjë që i bën ata veçanërisht të prekshëm ndaj kequshqyerjes dhe ndaj shumë sëmundjeve infektive që janë të përhapura në enklavë.
“Në kushtet e urisë, trupi humbet aftësinë për të zhvilluar një reagim imunitar ndaj sëmundjeve apo lëndimeve që normalisht do t’i përballonte, si gastroenteriti, trauma apo një infeksion i frymëmarrjes. Prandaj, shpesh vdekja vjen si pasojë e kombinimit të kequshqyerjes me një infeksion,” shpjegon më tej Dr. Smith.
Cilët janë njerëzit më të rrezikuar për të vdekur nga uria?
Të moshuarit, fëmijët e vegjël, ata që janë tashmë të sëmurë dhe, në mënyrë mizore, ata që janë vetëm.
“Një fëmijë vdes më herët nga uria. Humbja e muskujve dhe yndyrës ndodh pothuajse menjëherë. Në mënyrë të ngjashme, edhe grupmoshat e vjetra do të vdesin më shpejt,” thekson Dr. Ghassan Abu-Sittah, një kirurg palestinez-britanik që punoi për 43 ditë në Gaza.
“Por nuk është vetëm mosha. Ka edhe dallime sociale,” vazhdon ai.
“Aktualisht ka mijëra jetimë që enden në Gaza. Nuk ka kush t’i ushqejë apo të rrezikojë jetën për të gjetur ushqim për ta, prandaj ata kanë më shumë gjasa të vdesin,” thotë ai.
Cilët janë njerëzit që po vdesin nga uria në Gaza?
Ka prova dërrmuese se, përmes bllokadave të ndryshme që Izraeli ka imponuar në Gaza, kërcënimi i vdekjes nga uria është përhapur nga më të dobëtit te të gjithë banorët e Gazas.
Në shkurt 2024, pesë muaj pas fillimit të luftës së Izraelit, Organizata Botërore e Shëndetësisë vlerësoi se një në gjashtë fëmijë nën dy vjeç, veçanërisht në veri të Gazas – në atë kohë nën rrethim izraelit – vuanin nga kequshqyerja akute.
Deri në gusht 2025, 82 të rritur kanë vdekur nga uria gjatë pesë javëve të fundit.
Izraeli ka kufizuar ushqimin e Gazës prej vitesh. Si ka ndikuar kjo te popullsia atje?
Izraeli e ka kontrolluar sasinë e ushqimit që lejon të hyjë në Gaza për dekada, gjë që sugjeron se e di saktësisht sa ushqim nevojitet për të shmangur, ose për të shkaktuar, urinë në Gaza.
Në vitin 2007, pas marrjes në kontroll të enklavës nga Hamasi, Izraeli vendosi bllokadën e tij të parë ndaj popullsisë së Gazas. Ai reduktoi ndihmën, ndërkohë që jepte siguri publike se nuk po i linte njerëzit të vdisnin nga uria.
Megjithatë, dokumente të zbuluara pas një beteje ligjore mes një OJQ-je izraelite dhe qeverisë konfirmuan se, midis 2007 dhe 2010, Izraeli kishte reduktuar me vetëdije ushqimin që lejonte të hynte në Gaza, duke e çuar atë në nivele “minimale mbijetese”.
“Në nivel gjeneratash, dëmi [i kequshqyerjes] është i përhershëm,” shprehet Dr. Abu-Sittah, duke përmendur ndikimin afatgjatë të urisë në funksionin e trurit dhe prevalencën e sëmundjeve të tjera si diabeti, hipertensioni dhe sëmundjet e zemrës tek të mbijetuarit.
Dr. Smith thekson gjithashtu frekuencën e shtuar me të cilën nënat e kequshqyera lindin foshnja me peshë të ulët, efektet e të cilave “përhapen nëpër breza”.
A mund të shmanget ende uria masive në Gaza?
Ka pak gjasa.
Pak më shumë se një javë më parë, Klasifikimi i Integruar i Fazës së Sigurisë Ushqimore (IPC), i mbështetur nga Kombet e Bashkuara, lëshoi paralajmërimin e tij më të fortë deri tani: se një skenar i urisë masive po zhvillohej në Gaza.
Megjithatë, vëzhgues të tjerë mendojnë se uria masive ka mbërritur tashmë.
“Ka tre kritere të rrepta për shpalljen zyrtare të një urie masive,” shpjegon Dr. Jones.
Dy të parët – mungesa e përhapur e ushqimit dhe nivelet e larta të kequshqyerjes akute – janë përmbushur tashmë, thotë ai. Të dhënat për të konfirmuar kriterin e tretë, shkallën e vdekshmërisë së lidhur me kequshqyerjen, janë të vështira për t’u mbledhur, shton ai.
“Disa nga ata që janë më të rrezikuar të vdesin nga kequshqyerja ndoshta nuk kanë mundësinë të arrijnë në një spital ku vdekjet zakonisht regjistrohen,” thekson ai.
“Po kështu, ndërsa shumë fëmijë në Gaza tani shfaqin shenja kequshqyerjeje, ata janë gjithashtu në rrezik të lartë për t’u vrarë nga predhat dhe të shtënat izraelite, të cilat do të regjistrohen si shkaku kryesor i vdekjes.
Sidoqoftë, cilindo term që të përdorim për të përshkruar situatën, njerëzit ende po vriten nga uria në të gjithë Gazan, ndërsa bota e shikon,” përfundon ai.
“Kjo është më keq se uria masive. Ky është spektakli më grotesk i vuajtjes.” /Tesheshi.com/
