Ç’po planifikojnë Ukraina dhe SHBA-ja në bisedimet saudite?

Zyrtarët e lartë nga Ukraina dhe Shtetet e Bashkuara do të takohen në Arabinë Saudite për të negociuar përfundimin e luftës me Rusinë.

Ky do të jetë takimi i parë i nivelit të lartë mes dy vendeve që nga 28 shkurti, kur një takim në Shtëpinë e Bardhë midis presidentit ukrainas Volodymyr Zelensky dhe presidentit amerikan Donald Trump, të cilit iu bashkua edhe zëvendëspresidenti J. D. Vance, u përshkallëzua në një sherr që u zhvillua para kamerave televizive.

Çfarë takimesh janë planifikuar mes SHBA-së dhe Ukrainës?

Ekipi ukrainas për takimin e së martës, përveç Zelensky-t, pritet të përfshijë edhe Andriy Yermak, shefin e kabinetit të presidentit, Andriy Sibikha, ministër i jashtëm, Rustem Umerov, ministër i mbrojtjes dhe kolonel Pavlo Palisa, gjithashtu nga zyra e Zelensky-t.

Nga ana amerikane, në takim do të marrë pjesë Sekretari i Shtetit Marco Rubio dhe pritet t’i bashkohen i dërguari special i Trump për Lindjen e Mesme, Steve Witkoff dhe këshilltari i Sigurisë Kombëtare, Mike Waltz.

Witkoff tashmë është përfshirë në përpjekjet ndërmjetësuese midis Rusisë dhe Ukrainës. Muajin e kaluar, ai përfaqësoi SHBA-në gjatë bisedimeve të paqes me zyrtarët rusë dhe gjithashtu vizitoi Rusinë, duke siguruar lirimin e amerikanit të burgosur Marc Fogel në këmbim të lirimit të rusit Alexander Vinik nga SHBA. Witkoff ishte zyrtari i parë amerikan i nivelit të lartë që vizitoi Rusinë që nga pushtimi i Ukrainës në vitin 2022.

Trump dhe Zelensky: çfarë ka ndodhur deri tani?

Bisedimet në Arabinë Saudite vijnë më pak se dy javë pasi Trump dhe Vance akuzuan Zelensky-n se është një luftënxitës që dëshiron të shmangë një armëpushim me Rusinë dhe se është mosmirënjohës ndaj SHBA-së dhe Trump-it për ofrimin e ndihmës ushtarake dhe të tjera për Ukrainën.

Këto akuza, si dhe përpjekjet e Zelensk-t për të vënë në dyshim legjitimitetin e diplomacisë së pakushtëzuar me presidentin rus Vladimir Putin, erdhën në mes të një ndryshimi më të gjerë në qasjen e SHBA-së ndaj luftës midis Rusisë dhe Ukrainës nën drejtimin e Trump-it.

Përfaqësuesit nga Uashingtoni dhe Moska zhvilluan bisedime në kryeqytetin saudit Riad muajin e kaluar, pa praninë e Ukrainës dhe vendeve evropiane. Pas kësaj, Trump dhe Zelensky shkëmbyen ofendime, duke bërë komente kaustike për njëri-tjetrin në fjalime dhe në mediat sociale.

Menjëherë pas një takimi të tensionuar me Zelensky-n në Zyrën Ovale, SHBA pezulloi mbështetjen ushtarake dhe të inteligjencës për Ukrainën.

Ku do të zhvillohen bisedimet mes SHBA-së dhe Ukrainës?

Ministria e Jashtme e Arabisë Saudite tha në një deklaratë të premten se takimet do të mbaheshin në Jeddah, një qytet port në Detin e Kuq. Jeddah ka qenë një vend i takimeve diplomatike dhe më parë.

“Mbretëria ka vazhduar këto përpjekje gjatë tre viteve të fundit, duke organizuar shumë takime për këtë çështje”, thuhet në një deklaratë të Ministrisë së Jashtme.

Timothy Ash, një bashkëpunëtor në programin Rusia dhe Euroazia në Chatham House, i tha Al Jazeera-s se marrëdhëniet e forta diplomatike të Arabisë Saudite me Moskën dhe Kievin e vendosin vendin në një pozicion të mirë për të pritur një samit të tillë.

Çfarë do të diskutohet në negociatat saudite?

Më 4 mars, Zelensky shkroi në një postim në platformën X se Ukraina është gati për bisedime paqeje. Ai gjithashtu përmblodhi kushtet e planit të paqes në postim, duke shkruar: “Fazat e para mund të jenë lirimi i të burgosurve dhe një armëpushim në qiell – një ndalim i përdorimit të raketave, dronëve me rreze të gjatë dhe bombave në energji dhe infrastrukturë tjetër civile – dhe një armëpushim në det menjëherë, nëse Rusia bën të njëjtën gjë”.

Një armëpushim i përkohshëm si ai i propozuar nga Zelensky “përsa i përket sulmeve raketore dhe ajrore me rreze të gjatë mund të jetë pjesë e një stërvitjeje për ndërtimin e besimit” dhe ka të ngjarë të jetë një “pikë qendrore” e bisedimeve në Jeddah, tha Ash.

Ai shtoi se mund të ketë bisedime të përgjithshme për të ndihmuar të dy palët të kuptojnë më mirë pozicionet e njëra-tjetrës. Për Ukrainën, kjo mund të nënkuptojë shpjegimin e rëndësisë së rrjedhës së vazhdueshme të armëve dhe inteligjencës.

Të dielën, Trump u pyet nëse kishte menduar t’i jepte fund pezullimit të shkëmbimit të inteligjencës. “Ne jemi pothuajse atje. Ne jemi gati të bëjmë,” u përgjigj ai. Ai tha se pret rezultate të mira nga negociatat midis SHBA-së dhe Ukrainës.

Lidhur me perspektivën amerikane, Witkoff u tha më parë gazetarëve se Uashingtoni po mbron “një kornizë për një marrëveshje paqeje dhe një armëpushim fillestar”.

Çfarë thotë Trump?

“Unë mendoj se ajo që do të ndodhë është që Ukraina dëshiron të bëjë një marrëveshje sepse nuk mendoj se ata kanë zgjedhje”, tha Trump. “Gjithashtu, unë mendoj se Rusia dëshiron të arrijë një marrëveshje sepse në një mënyrë krejtësisht të ndryshme – një mënyrë që vetëm unë e di, vetëm unë e di – as ata nuk kanë zgjidhje”.

Marrëveshja kryesore për mineralet, e cila do t’i lejojë SHBA-së të investojë në burimet minerale të Ukrainës, duke përfshirë mineralet e tokës së rrallë, mund të jetë gjithashtu një temë të martën. Të dy vendet pritej të nënshkruanin marrëveshjen gjatë vizitës së Zelensky-t në Shtëpinë e Bardhë, por kjo nuk ndodhi.

“Ukraina është e gatshme ta nënshkruajë atë [marrëveshjen e mineraleve] në çdo kohë dhe në çdo format të përshtatshëm. Ne e shohim këtë marrëveshje si një hap drejt një sigurie më të madhe dhe garancive solide të sigurisë dhe shpresoj me të vërtetë se do të jetë efektive”, tha Zelensky më pas.

Trump, ndërkohë, është dukur më i kujdesshëm në lidhje me perspektivat për një marrëveshje të shpejtë për mineralet ditët e fundit.

“Ata [Ukraina] do të nënshkruajnë një marrëveshje për mineralet, por unë dua që ata të duan paqe […] Ata nuk e kanë treguar atë dëshirë në masën që duhet”, tha Trump. /tesheshi.com/