Edukimi i fëmijëve në Islam

Edukim me dashuri, jo me frikë

Hyrje:

Në një botë gjithnjë e më të ndërlikuar, edukimi i fëmijëve paraqet një sfidë për çdo familje, shoqëri dhe sistem vlerash.

Islami, si një sistem i plotë jetese, nuk e ka lënë anash as këtë aspekt jetik të shoqërisë. Edukimi islam nuk është i ndërtuar mbi ndëshkim, por mbi dashuri, drejtësi, durim dhe kujdes të vazhdueshëm.

1. Fëmijët si amanet nga Zoti:

Në Islam, fëmijët nuk janë pronë e prindërve, por janë amanet (besim) që Allahu ua ka dhënë atyre. Edukimi i tyre është një mision i shenjtë që kërkon përkushtim dhe ndërgjegje të lartë morale.

> “O ju që besuat! Ruani veten dhe familjet tuaja nga një zjarr, lëndë djegëse e të cilit janë njerëzit dhe gurët”

(Kur’an, Et-Tahrim: 6)

Ky ajet e përshkruan qartë se edukimi është përgjegjësi dhe shpëtim shpirtëror.

2. Shembulli i Profetit Muhamed ﷺ me fëmijët:

Profeti ﷺ ka qenë një model i jashtëzakonshëm në mënyrën se si sillej me fëmijët:

Ai i përshëndeste fëmijët me buzëqeshje.

Ulej në tokë me ta dhe luante.

I dëgjonte dhe i përqafonte.

Kurrë nuk i poshtëronte apo i ndëshkonte.

Profeti ka thënë:

> “Nuk është prej nesh ai që nuk tregon mëshirë ndaj të vegjëlve…”

(Tirmidhi)

Ky është një standard etik që i tejkalon kohërat dhe kulturat.

3. Dashuria si bazë e edukimit:

Dashuria është themeli mbi të cilin ndërtohet edukimi në Islam. Pa dashuri, edukimi shndërrohet në imponim dhe frikësim. Dashuria krijon siguri emocionale dhe afërsi shpirtërore mes fëmijës dhe edukatorit.

> “Allahu është i butë dhe e do butësinë në çdo çështje.”

(Buhariu dhe Muslimi)

Ky hadith na mëson se edukimi islam duhet të pasqyrojë mëshirën dhe butësinë e Zotit, jo zemërimin njerëzor.

4. Roli i prindit si edukator:

Prindi është mësuesi i parë dhe më i rëndësishëm i fëmijës. Prindërit janë udhëheqës shpirtërorë, emocionalë dhe moralë, të cilët ndikojnë në personalitetin e fëmijës më shumë se çdo institucion tjetër.

Edukimi nuk ndodh vetëm me fjalë, por më shumë përmes shembullit personal. Fëmija mëson nga ajo që sheh, jo nga ajo që i thuhet.

5. Metodat e edukimit profetik:

Profeti Muhamed ﷺ na mëson disa metoda të suksesshme të edukimit:

Komunikim i qetë dhe i sinqertë.

Këshilla të buta dhe të përsëritura.

Lavdërim për të mirat dhe nxitje për përmirësim.

Lutje për fëmijët.

Dëgjim aktiv dhe mirëkuptim.

Durim dhe tolerancë për gabimet.

6. Përfitimet e edukimit pa dhunë:

Edukimi pa dhunë prodhon:

Fëmijë me vetëbesim të shëndetshëm.

Respekt të ndërsjellë me prindërit.

Dashuri për fenë, jo frikë prej saj.

Sjellje të ekuilibruar dhe të qëndrueshme.

Personalitet të drejtë dhe të ndershëm.

7. Kurani si udhërrëfyes në edukim:

Kurani na udhëzon qartë se edukimi i fëmijëve është një përgjegjësi që fillon me ndërtimin moral të tyre dhe me përkujdesje të vazhdueshme:

> “O biri im, fale namazin, urdhëro për të mirë dhe ndalo nga e keqja, duro për atë që të godet. Vërtet, kjo është prej çështjeve që kërkojnë vendosmëri.”

(Kur’an, Lukman: 17)

Ky ajet është pjesë e këshillave që Lukmani i urtë i jep djalit të tij dhe është model për edukimin prindëror në Islam.

🔹 Vërejmë se:

Lukmani nuk e ngrit zërin,

Nuk e qorton me ashpërsi,

Por i flet me dashuri dhe përkujdesje.

Ky ajet përmbledh katër shtylla të edukimit islam:

1. Adhurimin (namazin),

2. Aktivizimin moral (urdhërimi për të mirë),

3. Ndërgjegjësimin (ndalimin nga e keqja),

4. Durimin – si virtyt në edukim.

Përfundim:

Edukimi islam është edukim i ndërtuar mbi mëshirë, dashuri dhe shembull të mirë. Në vend të ndëshkimit dhe frikësimit, ai kultivon afërsi, mirëkuptim dhe respekt. Profeti Muhamed ﷺ nuk na la trashëgimi metoda të ashpra, por na mësoi se mësuesi më i mirë është ai që mëshiron dhe udhëzon me butësi.

Në një kohë ku dhuna shpesh maskohet si disiplinë, Islami na kujton: edukimi pa dashuri është dështim.

Shkroi: Sadat Topanica

Korrik, 2025