Gruaja që i ka hapur luftë shtetit sionist dhe përkrahësve të tij
Francesca Albanese, relatorja speciale e OKB-së për të drejtat e njeriut në territoret palestinezë të okupuara, ka qenë shumë aktive në përpjekjet për të shtyrë Bashkimin Europian drejt suspensionit ose rishikimit të marrëveshjeve BE–Izrael, veçanërisht të Marrëveshjes së Asociimit.
Cilat kanë qenë përpjekjet kryesore të Albanese-s?
Apeli për pezullim të Marrëveshjes së Asociimit BE–Izrael
Albanese insiston se neni 2 i kësaj marrëveshjeje përmban një klauzolë që kërkon respekt për të drejtat njerëzore, dhe se në kushtet e shkeljeve të mëdha të të drejtave nga Izraeli, BE-ja ka detyrim ligjor për të pezulluar marrëveshjen.
Ajo konsideron, se vijimi i marrëdhënieve tregtare me Izraelin përbën bashkëpunim në shkeljet ndërkombëtare dhe i bën thirrje BE-së të përdorë fuqinë ekonomike që ka, si partnerja kryesore e Izraelit.
Kritika e strategjive të BE-së dhe politika të brendshme
Albanese ka akuzuar zyrtarët e BE-së se, duke vijuar marrëdhënie normale me Izraelin, ata po mbështesin “gjenocid në mënyrë të ndërgjegjshme” dhe po kontribuojnë në shkatërrimin e kredibilitetit të vlerave themelore të BE-së.
Ajo e ka cilësuar refuzimin e masave konkrete si një tradhti ligjore dhe morale ndaj idealit të BE-së për mbrojtjen e të drejtave njerëzore.
Thirrje për veprime konkrete
Albanese ka kërkuar nga shtetet anëtare të BE-së që: të pezullojnë marrëveshjen e asociimit, ose edhe pjesë të veçanta të saj (tregtisë, bashkëpunimit shkencor, dialogut politik) me një shumicë të kualifikuar nëse nuk arrihet unanimitet. • të ndërmarrin embargo armësh, sanksione ndaj zyrtarëve shtetërorë izraelitë, dhe të ndalojnë furnizimin ekonomik, që mund të shërbejë për mbajtjen e pushtimit.
Angazhimi në forume ndërkombëtare
Ajo ka qenë një nga figurat kryesore në Konferencën ministeriale të Grupit të Hagës në Bogota (15–16 korrik 2025), duke i bërë thirrje BE-së dhe vendeve anëtare për të marrë masa zbatuese ndaj vendimeve të ICJ dhe TPI, përfshirë ndalimin e tregtisë apo financimin me Izraelin dhe korporatat që përfitojnë nga veprimet e pushtimit.
Në fjalimet e saj në Këshillin e të Drejtave të Njeriut, ajo theksoi rëndësinë e veprimeve konkrete dhe suspensionin e plotë ose të pjesshëm të marrëdhënieve BE–Izrael.
Reagimet ndërkombëtare
Shtetet e BE-së si Spanja, Irlanda dhe Sllovenia kanë mbështetur idenë e pezullimit, ndërsa vende si Gjermania dhe Hungaria e kanë kundërshtuar atë.
Amnesty International ka përshkruar mos-ndërmarrjen e masave si një “tradhti të pa ligjshme” ndaj njerëzve dhe vlerave europiane.
Raporti i Global Witness/Guardian thekson, që marrëveshja energjetike BE‑Izrael, e cila përfshin gaz nga palestinezët pa pëlqimin e tyre, mund të shkelë ligjin ndërkombëtar – duke shtuar forcën e argumentit të Albanese për nevojën e pezullimit.
EU-ja ka reaguar duke shprehur mospajtim ndaj sanksioneve të SHBA-së ndaj Albanese, duke dënuar masat si minim të autonomisë së ekspertëve të OKB-së.
Kështu në përmbledhje mund të themi, që Francesca Albanese ka qenë një zë i fuqishëm në kërkesën për ndërprerje të marrëdhënieve institucionale, ekonomike dhe tregtare të BE-së me Izraelin, duke argumentuar se vazhdimi i tyre është bashkëpunim aktiv në shkelje të të drejtave njerëzore dhe ligjit ndërkombëtar. Ajo po kërkon një përgjigje ligjore të vendosur dhe një ndryshim politik nga BE-ja dhe shtetet anëtare të saj, një kauzë e cila ka nevojë për një mbështetje më të gjerë brenda vendeve të BE-së.
